SÖZLEŞMELER HUKUKU

SÖZLEŞME NEDİR ? ESASLI UNSUR KAVRAMI NEDİR?

Sözleşme en basit tabiriyle bir veya daha fazla tarafın belirli bir hukuki sonuç doğurmaya yönelik karşılıklı ve birbirlerine uygun irade açıklamalarından oluşan bir hukuki işlemdir Önemli olan nokta bir tarafın öneri sunması diğer tarafın bunu kabul etmesidir. İcap ve kabul sözleşmede kurucu unsurlardır. Herhangi bir ticari faaliyetin, eserin inşa edilmesinin, konut işyeri ve ticari gayrimenkul kiralanmasının yapılabilmesi ancak esas ve usul açısından sağlıklı ve geçerli bir sözleşme kurulması ile mümkündür. Sözleşme kurulması geçerliliği usul ve esas ile alakalı unsurların en temel kaynağı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 11 Ocak 2011’de kabul edilen ve 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe giren 6098 sayılı kanundur. Taraflar arasında sözleşme konusunda ihtilaflar yaşanmasının engellenmesi adına öncelikle olarak birçok sözleşmede zorunluluk olmasa da yazılı şekilde kurulması gelecekte yaşanması muhtemel riskleri azaltacaktır. Sözleşmelerin yazılı şekilde yapılması daha güvenli ve tercih edilen yoldur. Kanunkoyucu bazı sözleşme türlerinin yazılı yapılmasını gerekli kılmış bu sözleşme türlerinden olduğu halde yazılı olarak yapılmayan sözleşmeleri geçersiz kabul etmiştir.

SÖZLEŞMENİN ESASLI UNSURLARI

Sözleşmenin esaslı unsurları o sözleşmenin içeriğini belirleyen kimliğini oluşturan ve sözleşmenin kurulabilmesi için mutlak suretle bulunması gereken unsurlardır. Sözleşmenin esaslı unsurları objektif ve subjektif unsurlar olarak 2’ye ayrılır.

Objektif esaslı noktalar sözleşmenin tipini belirleyen karakterini oluşturan noktalardır. Bunlara sözleşmenin tipik unsurları da denilmektedir. Satım sözleşmesinde satılan şey ve satım bedeli eser sözleşmesinde yapılacak eser ve ve ödenecek bedel gibi … Bir sözleşmede taraflardan biri dil dersi vermeyi taahüt ediyor buna karşılık kendisinin arabasının tamirinin yapılmasını talep ediyorsa sözleşmenin objektif esaslı unsurları araba tamiri ve dil dersidir

Sözleşmenin tipik edimleri belirlendikten sonra belirlenmesi gereken diğer hususlar 2.derece noktaları oluşturur. Bu hususlar üzerinde tarafların anlaşması zorunlu değildir. Esaslı unsurlar dışında kalan 2.derecedeki noktalar üzerinde anlaşılmadan ve sonradan kararlaştırılmasına karar verilerek de sözleşme kurulması mümkündür

SÖZLEŞMENİN GEÇERLİ OLMASI İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSULAR

Öncelikle olarak tarafların sözleşme yapma ehliyetine yapma ehliyetine sahip olmalıdır.

Taraflar sözleşmeyi muvazaalı bir şekilde yapmamalıdır.

Sözleşmenin kurulma aşamasında taraflardan birinin aldatılması yanılması yahut korkutulması veya taraflardan birinin sözleşmeden aşırı fayda sağladığının görülmesi halinde sözleşme geçerli olur ancak iptal edilebilirliği gündeme gelecektir. Bu sebeple sözleşmede özellikle edimlere çok dikkat edilmelidir.

GEÇERLİ VE SONRADA İPTAL EDİLMEYECEĞİNEN EMİN OLDUĞUNUZ SAĞLIKLI BİR SÖZLEŞME HAZIRLAYABİLMEK İÇİN ÖNCELİKLE KARŞILIKLI EDİMLERİN NELER OLDUĞU BELİRLENMELİ SÖZLEŞMENİN NİTELENDİRİLMESİ DOĞRU YAPILMALI VE BU NİTELENDİRME DOĞRULTUSUNDA SÖZLEŞME İÇİN KANUNDA ÖNGÖRÜLMÜŞ OLAN ÖZEL GEÇERLİLİK ŞARTLARI VARSA YERİNE GETİRİLMELİDİR. İLEREDE OLUŞABİLMESİ MUHTEMEL İHTİLAFLARIN YAHUT SÖZLEŞME KAPSAMINDAKİ BÜTÜN RİSKLERİN MİNUMUM DÜZEYDE AZALTILMASI İÇİN AVUKAT DANIŞMANLIĞINDA SÖZLEŞMENİN HAZIRLANMASI ÖNEMLİDİR.

SÖZLEŞME HAZIRLAYACAK KİŞİ VE KURUMLARA TAVSİYELER

Sözleşme imzalarken karşı tarafın imza yetkisini araştırınız. Ticaret sicil gazetesi ve imza sirkülerini karşılaştırınız. Özellikle şirketlerle yapılacak anlaşmada imzalama işlemini gerçekleştirecek kişinin yetkili olup olmadığını kontrol ediniz. Sözleşmelerin noter önünde yapılması ispat kolaylığı sağlamakla birlikte zorunlu bir husus değildir. Bazı sözleşmelerin ise noter onaylı olması şarttır.Gayrimenkul satımı, Gayrimenkul satış vaadi, Vefa ve iştira sözleşmeleri (BK m. 213), Gayrimenkul bağışlanması vaadi (BK m. 238/2), Kaydı hayat ile bakma sözleşmesi (BK m. 512).

Medenî Kanun”a göre resmi şekilde yapılması gereken hukuki işlemler de şunlardır:

Vakıf senedi (MK m. 102), Mal rejimi sözleşmesi (MK m. 205),Tanıma (MK m.291), Aile malları ortaklığı (MK m. 374), Resmi vasiyetname (MK m. 532), Miras sözleşmesi (MK m.545), Gayrimenkul mülkiyetini nakleden akitler (MK m.654), Gayrimenkul rehnine müteallik sözleşmeler (MK m. 856),İpotekli borç senedi ve irad senedi (MK m. 912) gibi..

Sözleşmelerde taraf sayısınca nüsha hazırlanmalı ve taraflarda birer nüsha kalmalıdır. Bu nüshalar arasında hiçbir farklılık olmamalı nüshaların birebir aynı olmasına dikkat edilmelidir.Sözleşmelerin her sayfası taraflarca ayrı ayrı imzalanmalı ve mühürlenmelidir.

Yabancı dilde hazırlanmış sözleşmelerin imzalanması söz konusu ise, bunların çevirilerinin sözleşme içeriği konusunda bilgi sahibi tercümanlarca yapılması ve bu tercümelerin incelendikten sonra imzalanması uygun olacaktır. Bu noktada sık yapılan bir hata, sıradan yabancı dil bilen bir kişiye yaptırılan tercümenin yeterli görülmesidir. Tercüme meselesinde yeminli tercümanların desteği ile yapılacak çeviri işlemleri daha sağlıklı olacaktır.

Parasal tutarlarda dövizli işlemler söz konusu ise ödemenin dövizle yapılmaması durumunda esas alınacak kur tespit edilmelidir. Döviz oranlarında ki yükseliş ve inişlere karşı kur tespiti ticari anlamda zarar oluşmaması için sözleşmede kur oranı belirtmek kur kaynaklı zarar oluşmasını engelleyecektir.

Yukarıda bahsedilen hususların mutlaka sözleşmeler hukuku alanında uzman hukukçular tarafından analiz edilmesi gerekmektedir.